Audyt i Kontrola Zarządcza

„Audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest przysporzenie wartości i usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Polega na systematycznej i dokonywanej w uporządkowany sposób ocenie procesów: zarządzania ryzykiem, kontroli i ładu organizacyjnego, i przyczynia się do poprawy ich działania. Pomaga organizacji osiągnąć cele dostarczając zapewnienia o skuteczności tych procesów, jak również poprzez doradztwo.”

The Institute of Internal Auditors (IIA)

Celem prowadzenia audytu wewnętrznego jest wspieranie kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze.

Czym jest kontrola zarządcza?

System kontroli zarządczej to patrzenie na organizację w sposób uporządkowany, który ma ułatwić zarządzanie.

Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. (Art. 68. 1. Ustawy o finansach publicznych).

Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie:

1. zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;
2. skuteczności i efektywności działania;
3. wiarygodności sprawozdań;
4. ochrony zasobów;
5. przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;
6. efektywności i skuteczności przepływu informacji;
7. zarządzania ryzykiem. (Art. 68 ust. 2. Ustawy o finansach publicznych )

Kontrola zarządcza wiąże się z zarządzaniem jednostką.

Najistotniejszymi elementami kontroli zarządczej są: system wyznaczania celów i zadań oraz monitorowania stopnia ich realizacji. Kontrola zarządcza ma zapewnić realizację celów jednostki poprzez maksymalizację szans i minimalizację zagrożeń. Istotnym celem kontroli zarządczej jest zarządzanie ryzykiem.

Standardy kontroli zarządczej:

Celem standardów jest promowanie i wdrażania w sektorze finansów publicznych spójnego i jednolitego modelu kontroli zarządczej. Standardy zostały przedstawione w pięciu grupach odpowiadających poszczególnym elementom kontroli zarządczej:

1. środowisko wewnętrzne,
2. cele i zarządzanie ryzykiem,
3. mechanizmy kontroli,
4. informacja i komunikacja,
5. monitorowanie i ocena.

Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej

Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej zostało wprowadzone do ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm., art. 70 ust. 4-6) wraz z innymi instrumentami kontroli zarządczej, jak plany działalności oraz sprawozdania z ich wykonania. Istotą oświadczenia nie jest jedynie sporządzenie tego dokumentu, ale przede wszystkim systematyczne dokonywanie oceny stanu kontroli zarządczej oraz stałe jej usprawnianie.

Podstawą do złożenia oświadczenia są m.in.:

• monitoring realizacji celów i zadań,
• samoocena kontroli zarządczej przeprowadzona z uwzględnieniem standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych;
• proces zarządzania ryzykiem;
• audyt wewnętrzny;
• kontrole wewnętrzne;
• kontrole zewnętrzne;
• inne źródła informacji.

Samoocena kontroli zarządczej

Samoocena kontroli zarządczej, to proces, w którym dokonywana jest ocena funkcjonowania kontroli zarządczej przez pracowników i kierownictwo jednostki. Jest to narzędzie, które w stosunkowo krótkim czasie może dać ogólny obraz funkcjonowania kontroli zarządczej. Jedną z metod przeprowadzenia samooceny jest wykorzystanie do tego celu ankiet (kwestionariuszy). Samoocena kontroli zarządczej jest dokonywana wówczas poprzez udzielenie odpowiedzi na pytania sformułowane w ankietach.