Uniwersytet w Białymstoku jest jedną z czterech uczelni, które będą współpracować przy pracach konserwatorskich w zabytkowych katakumbach supraskiego monasteru - jednego z najcenniejszych zabytków Podlasia. Dziś (21.12.2021) list intencyjny w tej sprawie podpisał rektor największej podlaskiej uczelni prof. Robert Ciborowski. Dokument sygnowany jest przez Biskupa Supraskiego dr hab. Andrzeja Borkowskiego, prof. ChAT.

Celem inicjatywy jest uratowanie zabytku.

- Katakumby supraskie, pochodzące z XVI-XVII wieku, są wielkim dziedzictwem nie tylko prawosławnego Klasztoru Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Supraślu, ale są dziedzictwem całego Kościoła Prawosławnego w Polsce, a także naszego regionu. Aktualnie są w stanie, który wymaga dodatkowych badań i konserwacji, dlatego tak ważne jest jak najszybsze przystąpienie do działań, by nie tylko je zbadać, ale przede wszystkim zachować dla przyszłych pokoleń. Jednak my nie mamy do tego odpowiedniego zaplecza naukowego, technicznego i technologicznego, stąd współpraca z uczelniami – mówi ihumen Pantelejmon Karczewski z supraskiego monasteru.

Ma ona obejmować wspólne prowadzenie wielodyscyplinarnych badań naukowych i ekspertyz. Posłużą określeniu stanu zachowania zabytkowych Katakumb Klasztoru Męskiego Zwiastowania NMP oraz opracowaniu założeń merytorycznych ich konserwacji zachowawczej. Naukowcy z zaangażowanych w projekt uczelni mają również wspierać przyszłe działania konserwatorskie prowadzone na rzecz obiektu.

- Jestem przekonany, że dzięki swojemu potencjałowi, różnorodności prowadzonych u nas badań i kompetencjom kadry, Uniwersytet w Białymstoku może wiele wnieść do tego bardzo wartościowego projektu. Zaangażowanie w życie regionu i troska o jego dziedzictwo znakomicie wpisują się w naszą misję – ocenia prof. Robert Ciborowski, rektor uczelni.

Jednym z badaczy, którzy już zaangażowali się w inicjatywę, jest archeolog dr hab. Maciej Karczewski, prof. UwB z Wydziału Historii i Stosunków Międzynarodowych.

- Katakumby wymagają zabezpieczenia w formie trwałej ruiny. One w tej chwili są w dynamicznym procesie ciągłej destrukcji, rozsypują się co roku. Z tego powodu zespół naukowców powinien działać szybko i zakładam, że tak będzie, ponieważ same ekspertyzy da się wykonać w czasie ok. pół roku, a potem jest już tylko kwestia środków z ministerstwa, aby zabezpieczyć zabytek w formie trwałej. Szacuję, że w sprzyjających okolicznościach w okresie 1-2 lat katakumby będą bezpieczne. Wtedy będzie można je eksponować i udostępniać w celach turystycznych, pamiętając jednak, że jest to miejsce pamięci, cmentarz – wyjaśnia archeolog z UwB.

Jak ocenia naukowiec, ze strony uniwersytetu w ów wielodyscyplinarny projekt mogliby zaangażować się nie tylko humaniści, ale także chociażby biolodzy i chemicy. Bo katakumby to nie tylko miejsce kultu i obiekt historyczny, ale panuje w nich specyficzne mikrośrodowisko, które także trzeba będzie zbadać i uwzględnić w planach ochrony. Analizy biologiczne i chemiczne wesprą projektowanie zabezpieczenia zabytku w formie trwałej ruiny.

- Na pewno Uniwersytet w Białymstoku może wystawić do tego projektu silną naukową drużynę – konkluduje dr hab. Maciej Karczewski, prof. UwB.

Oprócz największej podlaskiej uczelni we współpracę zaangażowane będą Politechnika Białostocka, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku oraz Chrześcijańska Akademia Teologiczna z Warszawy.