Naukowcy z największej podlaskiej uczelni wzięli udział jako eksperci w dyskusjach i panelach zorganizowanych w ramach Forum Spójności i Rozwoju Granicznego w Unii Europejskiej, które odbyło się 28 października w Operze i Filharmonii Podlaskiej. To wyjątkowe wydarzenie zgromadziło setki przedstawicieli świata polityki i samorządu, biznesu, nauki i organizacji społecznych. Nasza uczelnia objęło Forum Patronatem Honorowym, a rektor UwB prof. Mariusz Popławski znalazł się w gronie osób, które podpisały Deklarację Podlaską.

Forum zorganizowali Województwo Podlaskie i Miasto Białystok, a do stolicy Podlasia przybyli m.in. premier RP Donald Tusk, komisarz UE ds. budżetu Piotr Serafin, minister rolnictwa Stefan Krajewski, czy europoseł Jacek Protas. W wydarzeniu wzięli też przedstawiciele takich krajów jak Litwa, Łotwa czy Finlandia.

Celem tej inicjatywy było zaakcentowanie szczególnej roli regionów wschodnich, wyzwań, z którymi się mierzą, oraz oczekiwań względem UE. Forum odbywało się pod hasłem: „Na styku granic. Zmieniamy wyzwania w szanse regionów”. W roli gospodarzy wystąpili marszałek województwa podlaskiego Łukasz Prokorym i prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski.

Podczas wydarzenia wybrzmiał głos przedstawicieli świata nauki, a silną reprezentację miał Uniwersytet w Białymstoku. Przedstawiciele największej podlaskiej uczelni nie tylko byli uczestnikami Forum, ale zabierali też głos jako prelegenci i prowadzący panele dyskusyjne.

W dyskusji o strategicznych wyzwaniach i szansach wschodnich regionów UE wzięli udział prof. dr hab. Mariusz Popławski – rektor UwB, dr hab. Tadeusz Truskolaski, prof. UwB z Wydziału Ekonomii i Finansów - prezydent Białegostoku oraz prof. dr hab. Maciej Perkowski z Wydziału Prawa UwB, który prowadził dyskusję.

Rektor UwB prof. Mariusz Popławski mówił m.in. o szansach i zagrożeniach dla terenów przygranicznych, a także o tym, jak z perspektywy akademickiej patrzy się na koncepcję regionów trudno sąsiedzkich i na konieczność ich wsparcia przez Unię Europejską.

- W kontekście wsparcia nie mamy chyba wątpliwości, że jest ono istotne, ale kluczowe jest to, by to wsparcie miało charakter trwały – podkreślał prof. Mariusz Popławski.

Przypominał, że uczelnie, które znajdują się na wschodzie Polski, mają istotną misję do zrealizowania. Są miejscem, które może być kuźnią demokratycznych wartości m.in. dla młodych ludzi, którzy przyjeżdżają z Białorusi, Rosji, czy z innych krajów. Równie istotne są kwestie budujące tożsamość krajów przygranicznych.

- To w Białymstoku – w mojej ocenie – może powstać Centrum Badań nad dziedzictwem Wielkiego Księstwa Litewskiego. To jest coś, co łączy Polaków, Litwinów, Łotyszy, Białorusinów i Ukraińców. Istotnym elementem rozwoju każdej uczelni, również tych, które znajdują się we wschodnich regionach Unii Europejskiej jest dbanie o jakość dydaktyki i badań naukowych. Jakość budujemy poprzez umiędzynarodowienie, a umiędzynarodowienie to jest współpraca uczelni, badaczy, studentów. Do tej pory prowadzona była współpraca z naukowcami m.in. z Białorusi, Rosji i my przez lata z tego bardzo mocno korzystaliśmy. Stworzyliśmy np. Sieć Uniwersytetów Pogranicza, czy Międzynarodowe Centrum Badań Finansów Publicznych i Prawa Podatkowego państw Europy Środkowej i Wschodniej. My w tych aspektach współpracy ze Wschodem budowaliśmy naszą rozpoznawalność, naszą markę. Zmiana sytuacji geopolitycznej doprowadziła do tego, że większość tych aspektów została zdewastowana. Nie ma tej współpracy. Musimy szukać takich sfer, które będą tę lukę wypełniać – mówił podczas Forum rektor Uniwersytetu w Białymstoku.

Podkreślał, że uczelnie ze wschodnich regionów potrzebują wsparcia, by móc konkurować z innymi ośrodkami naukowymi.

- Wsparcie rozwoju wschodniego pogranicza Unii Europejskiej jest najlepszą inwestycją w jej rozwój i bezpieczeństwo – podkreślał prof. Maciej Perkowski.

Eksperci z UwB uczestniczyli też w innych sesjach tematycznych. Dyskusję nt. bieżącej sytuacji geopolitycznej i jej wpływu na wschodnie regiony graniczne UE prowadził dr hab. Daniel Boćkowski prof. UwB z Wydziału Stosunków Międzynarodowych.

W panelu nt. bezpieczeństwa granicznego uczestniczyły jako prelegentki dr Justyna Olędzka (prowadząca) oraz mjr dr Anna Grabowska-Siwiec – ekspertki z Wydziału Stosunków Międzynarodowych.

Dr Mariusz Citkowski prodziekan ds. rozwoju i badań Wydziału Zarządzania prowadził panel, który miał odpowiedzieć na pytanie, jak biznes radzi sobie ze zmianami społecznymi  i demograficznymi.

Panel dotyczący głosu regionów w Brukseli prowadziła dr hab. Iwona Wrońska prof. UwB z Wydziału Prawa, z kolei w dyskusji o infrastrukturze, która otwiera regiony na inwestycje uczestniczył dr Jacek Brzozowski – wojewoda podlaski oraz pracownik naukowy Wydziału Stosunków Międzynarodowych.

W gronie prelegentów panelu o cyfrowej tarczy, czyli jak chronić się w świecie rosnących cyberzagrożeń był dr Kamil Goryń – prodziekan ds. studenckich Wydziału Stosunków Międzynarodowych.

Z kolei dziekan tego Wydziału dr hab. Adam Bartnicki, prof. UwB zabrał głos - jako przedstawiciel uczelni - podczas konferencji prasowej zorganizowanej w ramach Forum. Podkreślał, że eksperci z Uniwersytetu w Białymstoku powinni być naturalnym zapleczem dla władz samorządowych i rządowych w sprawach bezpieczeństwa, bo posiadają wszelkie kompetencje tym temacie. 

Forum zakończyło Podpisanie Deklaracji Podlaskiej, a podpisał ją m.in. rektor UwB prof. Mariusz Popławski. Dokument zawiera sześć postulatów wypracowanych podczas forum. Wśród nich jest przyznanie specjalnego statusu regionom przygranicznym czy specjalne instrumenty finansowe i legislacyjne.

Fot. M. Skindzier/UwB oraz UMWP