Śmierć Profesora Andrzeja Myrchy 28 października 1997 r, w wieku 58 lat, zaskoczyła nas wszystkich, choć wiedzieliśmy, że od ponad roku odważnie walczył z postępującą chorobą.
Profesor Myrcha urodził się 15 marca 1939 r. w Siedlcach. Odbył studia biologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1962 r. uzyskał tytuł magistra, a w cztery lata później stopień doktora nauk przyrodniczych. Był Człowiekiem rozległych zainteresowań, czemu dał wyraz w opublikowanych przez siebie 69 oryginalnych pracach naukowych. Piastował rozliczne godności akademickie. M.in. był członkiem Komitetu Badań Polarnych Polskiej Akademii Nauk, Komitetu Ekologii PAN, przewodniczącym rady naukowej Instytutu Ekologii PAN i członkiem Grupy Roboczej Ekologii Ptaków Morskich Naukowego Komitetu Badań Antarktycznych (SCAR). Dla nas był jednak głównie współtwórcą Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku, a przede wszystkim Nauczycielem i Przewodnikiem pracowników i studentów tej placówki.
Profesor Myrcha rozpoczął swoją pracę naukową w 1962 r. w Zakładzie Badania Ssaków PAN w Białowieży. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się wówczas na porównawczej fizjologii i morfologii przewodu pokarmowego małych ssaków. Profesor Myrcha był jednym z pionierów funkcjonalnego podejścia w fizjologii trawienia. Odzwierciedla się to dzisiaj dużą liczbą cytowań Jego wcześniejszych prac dotyczących zmienności morfometrii przewodu pokarmowego ryjówek i drobnych gryzoni. W 1966 r. Profesor Myrcha przeniósł się do Instytutu Ekologii PAN w Dziekanowie Leśnym. Rozpoczął tam badania nad budżetami energetycznymi zwierząt. Wówczas to, stopniowo, głównym obiektem Jego badań stały się ptaki. Prace Profesora poświęcone bilansowi energii i gromadzeniu tłuszczu przez mazurki Passer montanus w zimie (Myrcha i Pinowski 1970; Pinowski i Myrcha 1970) oraz prace o bioenergetyce rozwoju postembrionalnego (Myrcha i Pinowski 1969; Myrcha et al. 1972), lokowały się wśród najbardziej nowatorskich badań na polu fizjologicznej ekologii prowadzonych na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Dla przykładu, praca o budżecie energetycznym piskląt gąsiorka Lanius collurio (Diehl i Myrcha 1973), jest do dzisiaj uważana za jedną z najlepszych prac z zakresu energetyki ekologicznej gniazdowników. Praca ta przedstawia dane o tempie metabolizmu, tempie akumulacji energii w tkankach i tempie asymilacji energii przez pisklęta. W tej i innych publikacjach, Profesor Myrcha postawił tezę, że energia zaoszczędzona przez pisklęta na termoregulacji, dzięki ogrzewaniu ich przez rodziców, może być przeznaczona na zwiększenie tempa ich wzrostu.
Profesor Myrcha urodził się 15 marca 1939 r. w Siedlcach. Odbył studia biologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1962 r. uzyskał tytuł magistra, a w cztery lata później stopień doktora nauk przyrodniczych. Był Człowiekiem rozległych zainteresowań, czemu dał wyraz w opublikowanych przez siebie 69 oryginalnych pracach naukowych. Piastował rozliczne godności akademickie. M.in. był członkiem Komitetu Badań Polarnych Polskiej Akademii Nauk, Komitetu Ekologii PAN, przewodniczącym rady naukowej Instytutu Ekologii PAN i członkiem Grupy Roboczej Ekologii Ptaków Morskich Naukowego Komitetu Badań Antarktycznych (SCAR). Dla nas był jednak głównie współtwórcą Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku, a przede wszystkim Nauczycielem i Przewodnikiem pracowników i studentów tej placówki.
Profesor Myrcha rozpoczął swoją pracę naukową w 1962 r. w Zakładzie Badania Ssaków PAN w Białowieży. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się wówczas na porównawczej fizjilogii i morfologii przewodu pokarmowego małych ssaków. Profesor Myrcha był jednym z pionierów funkcjonalnego podejścia w fizjologii trawienia. Odzwierciedla się to dzisiaj dużą liczbą cytowań Jego wcześniejszych prac dotyczących zmienności morfometrii przewodu pokarmowego ryjówek i drobnych gryzoni. W 1966 r. Profesor Myrcha przeniósł się do Instytutu Ekologii PAN w Dziekanowie Leśnym. Rozpoczął tam badania nad budżetami energetycznymi zwierząt. Wówczas to, stopniowo, głównym obiektem Jego badań stały się ptaki. Prace Profesora poświęcone bilansowi energii i gromadzeniu tłuszczu przez mazurki Passer montanus w zimie (Myrcha i Pinowski 1970; Pinowski i Myrcha 1970) oraz prace o bioenergetyce rozwoju postembrionalnego (Myrcha i Pinowski 1969; Myrcha et al. 1972), lokowały się wśród najbardziej nowatorskich badań na polu fizjologicznej ekologii prowadzonych na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Dla przykładu, praca o budżecie energetycznym piskląt gąsiorka Lanius collurio (Diehl i Myrcha 1973), jest do dzisiaj uważana za jedną z najlepszych prac z zakresu energetyki ekologicznej gniazdowników. Praca ta przedstawia dane o tempie metabolizmu, tempie akumulacji energii w tkankach i tempie asymilacji energii przez pisklęta. W tej i innych publikacjach, Profesor Myrcha postawił tezę, że energia zaoszczędzona przez pisklęta na termoregulacji, dzięki ogrzewaniu ich przez rodziców, może być przeznaczona na zwiększenie tempa ich wzrostu.
W roku 1978 Profesor Myrcha zaangażował się w badania polarne. Wziął udział w pięciu ekspedycjach do Antarktyki. Był głównym organizatorem i kierownikiem jednej z nich. Największym zapewne osiągnięciem Profesora w tym okresie było określenie roli pingwinów w obiegu nutrientów i cyklach biochemicznych materii ornitigennej (np. Myrcha et al. 1985; Tatur et al. 1997). Badania te wykazały, że opuszczone fragmenty kolonii dostarczają bezpośrednich i pośrednich dowodów wpływu nawożenia przez pingwiny na roślinność ekosystemu Antarktyki. Prace te przedstawiają też wyniki analiz znaczenia fosfatyzacji jako głównego procesu tworzenia gleb w antarktyce. Profesor Myrcha wraz ze swoimi współpracownikami stwierdził, że przynajmniej 10% fosforu wyniesionego przez pingwiny z morza na ląd jest rocznie akumulowane w postaci fosforanów w glebach ornitogennych.
Profesor Myrcha zgromadził także bezcenną kolekcję kopalnych szczątków pingwinów. Przechowywana w Instytucie Biologii Uniwersytetu w Białymstoku , będzie z pewnością przez długie lata służyła nauce. W oparciu o nią Profesor Myrcha opisał nowy gatunek pingwina z wczesnego trzeciorzędu z wyspy Seymour (Myrcha et al. 1990).
Życie Profesora Andrzeja Myrchy jest świetnym przykładem roli, jaką wybitna osobowość może odegrać w kształtowaniu silnej pozycji instytucji naukowej. W 1978 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Biologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Razem ze swoją żoną, prof. Aliną Myrcha, udało Mu się zmienić małą, słabo wyposażoną jednostkę badawczą w jeden z wiodących w kraju ośrodków ekologii fizjologicznej. Dobrze ugruntowana pozycja naukowa Instytutu Biologii jest intelektualną spuścizną Profesora.
Poza osiągnięciami naukowymi Profesora, chcielibyśmy podkreślić niezwykłe cechy Jego charakteru. Odznaczał się niezwykłą otwartością i wielką erudycją. Oddany studentom, był znakomitym pedagogiem i wychowawcą. Wypromował 55 magistrów i 7 doktorów. Poprzez swoją działalność dydaktyczną wprowadził wielu studentów do profesjonalnej, akademickiej biologii. Wielu polskich ekologów młodszego pokolenia, w tym autorzy tego wspomnienia, pozostanie na zawsze Jego wielkimi dłużnikami.
Śmierć Profesora Andrzeja Myrchy 28 października 1997 r, w wieku 58 lat, zaskoczyła nas wszystkich, choć wiedzieliśmy, że od ponad roku odważnie walczył z postępującą chorobą.
1. Kostelecka - Myrcha A., Myrcha A. 1964: The rate of passage of foodstuffs through the alimentary tract of certain Microtidae under laboratory conditions. Acta theriol. 9: 37 - 53.
W ramach naszego serwisu www stosujemy pliki cookies zapisywane na urządzeniu użytkownika w celu dostosowania zachowania serwisu do indywidualnych preferencji użytkownika oraz w celach statystycznych. Użytkownik ma możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących cookies w swojej przeglądarce internetowej. Więcej informacji można znaleźć w Polityce Prywatności Uniwersytetu w Białymstoku. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.
