Wydarzenia

Trzecie Kreatywne Rozmowy o Nauce zapełniły aulę widowiskową Wydziału Pedagogiki i Psychologii UwB niemal do ostatniego miejsca, a mieści ona 300 osób! Impreza to prawdziwy sukces i uniwersytetu, i organizatorów – Parlamentu Studenckiego UwB i Rady Uczelnianej Samorządu Doktorantów UwB. 

Prowadzący Rozmowy: Mariana Kozłowska i Paweł Szorc weszli na scenę z mózgiem w dosłownym sensie – nieśli w ręku jego prawą półkulę (oczywiście był to model półkuli), bo też „Mózgowi i sztucznej inteligencji” poświęcone  było czwartkowe wydarzenie. Na wstępie rozprawili się z teorią, że masa mózgu ma znaczenie.

- Przeciętny mózg ludzki waży 1200-1400 gram – wyjaśniali. – Mózg Einsteina  mieści się więc z wagą 1230 gram w dolnej średniej.  

Zobacz galerię zdjeć z III edycji KRON-u: http://www.uwb.edu.pl/2017-03-30-trzecie-kreatywne-rozmowy-o-nauce 

Jako pierwszy z prelegentów wystąpił prof. Zenon Mariak, wybitny neurolog, szef Kliniki Neurochirurgii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Jego prezentacja nosiła tytuł „Nadprogramowy mózg”. Zaczął od obalenia mitu, jakoby człowiek wykorzystywał tylko 10 proc. swojego mózgu.

- Teoria ta służy różnego rodzaju naciągaczom i oszustom, którzy chcą nam sprzedać cudowne środki na zwiększenie mocy mózgu – mówił prof. Mariak. Potem opowiedział o ewolucji ludzkiego myślenia. – Ewolucja musiała iść w kierunku współpracy, bo tylko kooperując ze sobą można było przeżyć. Wytworzyła się postawa intencjonalna nastawiona na drugiego człowieka.

Ale prawdziwym przełomem wyznaczającym cezurę między gatunkiem ludzkim a zwierzętami było, zdaniem prof. Mariaka, nadanie różnym rzeczom i zjawiskom znaczenia, pojawienie się wartości, które były czymś innym niż odbiór zmysłowy. Powstała kultura, symbole.

- Ten, kto jest właścicielem mitu, ten rządzi - powiedział prof. Mariak. – Odnosi z tego korzyści, tak jak i jego potomstwo.

Prof. Kazimierz Trzęsicki, który zabrał głos później, mówił o tym, że tworzymy sztuczną inteligencję na wzór i podobieństwo ludzkiej. A ostatecznie służyć ma ona człowiekowi do realizacji wielkiego projektu pod hasłem „życie wieczne” - dlatego pojawiają się na świecie takie projekty wskrzeszanie mózgu przez jego... kopiowanie. Opowiadał anegdotycznie o wysiłkach radzieckich badaczy, m.in. Konstantego Ciołkowskiego, budowniczego rakiet (przy ul. jego imienia usytuowany jest nowy kampus UwB).

- Czy wiecie dlaczego uniknął stalinowskich represji? - pytał publiczność. – Bo budował rakiety, którymi zmartwychwstali, ożywieni dzięki nauce ludzie mieli być wysyłani na inne planety.    

Po przerwie kawowej przyszedł czas na prezentację sztucznej inteligencji. Petros Psyllos z Politechniki Białostockiej, który w rankingu „Forbesa” znalazł się wśród 30 najważniejszych młodych innowatorów, pokazał swój wynalazek - „sztuczne oko”. Zaprosił na scenę dwie osoby z publiczności. Sztuczne oko, które służyć ma osobom niewidomym, chociaż częściowo zastępując im zmysł wzroku, pokazało, co potrafi. Głos z syntezatora opisał osoby na scenie: - Przed tobą mężczyzna w czerwonej bluzie, po lewej mężczyzna ciemnowłosy. 

Psyllos wykorzystuje maszyny tzw. uczące się (Flow Machines), które na podstawie załadownych danych są w stanie wyciągać wnioski. Chociaż nie zawsze właściwe:

- Załadowałem z Googla dane do sztucznego oka i pojechałem na targi do Brukseli – opowiadał Petros Psyllos. – W jury był czarnoskóry mężczyzna, który poprosił mnie bym zademonstrował mój wynalazek. Włączyłem sztuczne oko, które miało opisać pana z komisji  i cóż z siebie wyrzuciło? „Małpa, może goryl”. Konfuzja. Musimy kontrolować to, czego się sztuczny mózg uczy.

Na koniec zaprezentował próbkę twórczości komputerów, co było znakomitym przejściem do kolejnej prezentacji prof. Włodzisława Ducha z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, autorytetu w dziedzinie nowych technologii, pod tytułem „Kreatywność komputerów”.

- Cierpimy na zbyt wielki optymizm i nadmierny krytycyzm w tym temacie - zaczął prof. Duch. Opowiedział o sztuce generatywnej, o pierwszej animce, czyli śpiewającym cyfrowym idolu z Japonii; Aaronie – komputerowym malarzu, którego dzieła są w wielu znanych światowych galeriach; o programach, które potrafią doskonale imitować styl każdego wielkiego mistrza pędzla (np. Deep Art.); o przeboju „Popcorn”, stworzonym na podstawie  komputerowej analizy wpadających w ucho melodii. To może sytuację artystów. Już teraz tworzą przecież... komputery, artysta będzie więc tylko kuratorem, do niego będzie należał wybór spośród tego, co przygotuje maszyna.  

- Nauczenie komputera emocji to żadna sztuka – mówił prof. Duch. – Już powstały pierwsze roboty, które reagują na emocje i odpowiadają na nie. Dodał: – W 1997 roku komputer wygrał z Kasparowem w szachy. W zasadzie komputery wszystko potrafią. Co nam zostało? Może lepiej tańczymy – zażartował. - Jedyne, czemu - jak się wydaje - nie może sprostać sztuczna inteligencja, to ludzka głupota.

Pytań z sali było wiele. Oczywiście dużo dotyczyło obaw, czy sztuczna inteligencja może nas zdominować, do jakiego stopnia .

- Sztuczna inteligencja to narzędzie – odpowiadał prof. Trzęsicki. – Odpowiedzialność spoczywa na użytkowniku i twórcy.

Ale prof. Duch nie pozostawił złudzeń:

- Słyszeliście o mikromarketingu? Na podstawie naszych cyfrowych śladów można powiedzieć  o nas niemal wszystko. Jeśli mamy 200 kliknięć na Facebooku, to często wie on na nasz temat więcej niż nasi bliscy. Już jesteśmy manipulowani sztuczną inteligencją. To trzeba wiedzieć. My projektujemy algorytmy, a algorytmy projektują nas.

Dyskusja przeciągnęła się do późnych godzin, a pewnie mogłaby trwać i całą noc, co pokazuje, że ludzie potrzebują rozmowy, nie tylko na Facebooku, ale twarzą w twarz.

Urszula Dąbrowska   

Na zdjęciu od lewej: prof. Kazimierz Trzęsicki, Petros Psyllos, Paweł Szorc, Mariana Kozłowska, prof. Włodzisław Duch, prof. Zenon Mariak.