14 prezentacji dotyczących badań prowadzonych z wykorzystaniem technik obliczeniowych i narzędzi informatycznych znalazło się w programie tegorocznej sesji sprawozdawczej Uniwersyteckiego Centrum Obliczeniowego. Spotkanie odbyło się 26 czerwca, w gmachu Wydziału Matematyki oraz Instytutu Informatyki w kampusie Uniwersytetu w Białymstoku. 

Uniwersyteckie Centrum Obliczeniowe udostępnia badaczom z Uniwersytetu w Białymstoku i ich współpracownikom komputery pozwalające na prowadzenie obliczeń naukowych w skali wykraczającej poza możliwości zwykłych komputerów. Badania w UCO prowadzą naukowcy zajmujący się rozmaitymi dyscyplinami nauki – fizyką, chemią, biologią, informatyką, ale również naukami społecznymi i zagadnieniami znajdującymi się na przecięciu wielu dyscyplin, takimi jak np. zastosowania sztucznej inteligencji w naukach biomedycznych. Co roku pod koniec roku akademickiego organizowana jest sesja sprawozdawcza, podczas której badacze prezentują wyniki uzyskane w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Tegoroczną sesję otworzyła seria wykładów poświęconych symulacjom zachowania atomów w bardzo niskich temperaturach. W takich warunkach materia przejawia własności niespotykane w codziennym doświadczeniu. W szczególności atomy zachowują się wtedy jak cząstki kwantowe, potrafią interferować, tworzyć konfiguracje o niezwykłych własnościach, przejawiać tzw. kwantowe splątanie – stan, w którym tożsamość pojedynczych atomów rozmywa się. Badacze z Wydziału Fizyki UwB przeprowadzili wiele symulacji takich układów. Wyniki tych symulacji zgadzają się z wynikami eksperymentów, co oznacza, że stosowane modele i przybliżenie dobrze odpowiadają rzeczywistości. Kwantowe własności materii uzyskiwane w niskich temperaturach wykorzystywane są w komputerach kwantowych. Badania prowadzone na Uniwersytecie mogą się przyczynić do ulepszenia konstrukcji takich komputerów i wprowadzenia ich w przyszłości do zastosowań praktycznych. 

Kolejne prezentacje z fizyki dotyczyły symulacji nowych układów magnetycznych, pokazywały praktyczne zastosowania symulacji zjawisk fizycznych w diagnostyce medycznej. Jedna prezentacja poświęcona była badaniom w dziedzinie chemii teoretycznej - poświęcona była wykorzystaniu metod modelowania molekularnego w projektowaniu leków. 

Symulacje komputerowe to nie tylko domena nauk ścisłych. W ramach sesji zaprezentowane zostały symulacje zjawisk społecznych wykorzystujące tzw. metody agentowe. W tym podejściu zjawiska badane są przy wykorzystaniu cyfrowych reprezentantów indywidualnych osób. Tacy agenci wyposażani są w podstawowe atrybuty opisujące osobę oraz zestaw zachowań i właściwości występujących w realnych procesach społecznych – np. skłonność do kooperacji, egoizm, strach itd. Następnie skonstruowani agenci umieszczani są w symulowanej rzeczywistości, a badacze pozwalają na ich interakcje i obserwują wyniki. Celem symulacji prowadzonych aktualnie w UCO jest zrozumienie mechanizmów rządzących procesami sekularyzacji społeczeństw.

Sesję sprawozdawczą zamknęła seria prezentacji informatycznych. Dotyczyły one wykorzystania metod informatycznych w automatyzacji dowodów matematycznych, reprezentacji wiedzy matematycznej w postaci grafów, wykorzystania sztucznej inteligencji w diagnostyce chorób nowotworowych, a także praktycznego uczenia maszynowego w praktyce – w kontroli jakości produkcji.

Przedstawione na sesji wyniki zaowocowały już kilkunastoma artykułami naukowymi opublikowanymi w prestiżowych międzynarodowych czasopismach, a kolejne publikacje są przygotowywane.