2 projekty będą realizować badacze z Uniwersytetu w Białymstoku w ramach programu „Nauka dla Społeczeństwa”. Ministerstwo Edukacji i Nauki przeznaczyło na ich finansowanie blisko 2,4 mln zł.

Pomysłodawcami projektu „Człowiek twórcą historii” są prof. Cezary Kuklo i dr Wojciech Walczak z Wydziału Historii i Stosunków Międzynarodowych UwB. Jego najważniejszym celem jest integracja i współpraca historyków oraz historyków sztuki z kilkudziesięciu ośrodków naukowych z Polski.

- W ramach projektu chcemy zaakcentować aktualne potrzeby badawcze z zakresu ogólnie rozumianej humanistyki. Mają być one inspiracją do pogłębienia badań w obszarze humanistyki, a także współpracy badaczy reprezentujących różne dziedziny oraz ośrodki naukowe. Ważny jest także interdyscyplinarny kontekst naszych zamierzeń: chcemy by projekt stał się konkretną platformą badań w zakresie humanistyki i nauk społecznych oraz współpracy z podmiotami działającymi w sferze społecznej i gospodarczej w naszym kraju, takimi jak muzea, instytucje zajmujące się sferą badań historycznych (np. IPN, archiwa). Co więcej, wszyscy jesteśmy świadkami dokonującej się rewolucji cyfrowej, stąd w projekcie chcemy jako całe środowisko historyków zastanowić się nad wykorzystaniem nowoczesnych technologii w warsztacie badawczym humanisty (np. technologie automatycznego rozpoznawania pisma pozwalają zamienić w cyfrowy tekst już nie tylko druki, ale w coraz większym stopniu także rękopisy) – wyjaśnia prof. Cezary Kuklo. 

Projekt zakłada opracowanie 26 różnorodnych tematów badawczych. Ich wybór nie jest przypadkowy - są efektem konkursu zorganizowanego przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego na aktualne zagadnienia badawcze, które warto podjąć. Spośród blisko 40 propozycji wybrano 26. Obejmują m.in. takie zagadnienia, jak: człowiek i praca a środowisko przyrodnicze w procesie modernizacji społecznej i gospodarczej; zmienność i stałość kultur pogranicza; ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od X wieku po współczesność; społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej w poszukiwaniu podmiotowości politycznej w XX w.

- W projekcie weźmie udział 223 naukowców, przedstawicieli głównie historii, ale również historii sztuki, historii medycyny, historii nauki, nauk społecznych, politologii i stosunków międzynarodowych. Reprezentują 25 najważniejszych ośrodków naukowych naszego kraju i 5 ośrodków zagranicznych, zajmujących się dziejami Polski. Efekty ich pracy zostaną opublikowane w 6 tomach i mają być zaprezentowane na XXI Zjeździe Historyków Polskich w Białymstoku w 2024 r. - podkreśla dr Wojciech Walczak, zastępca przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego XXI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich.

Na realizację projektu „Człowiek twórcą historii” uczelnia otrzymała finansowanie w wysokości niemal 2 mln zł.

Drugi zakwalifikowany do ministerialnego wsparcia projekt będzie realizować dr Diana Dajnowicz-Piesiecka z Wydziału Prawa. Jego tytuł brzmi „W obronie bezbronnych. Prawnokarna ochrona zwierząt wobec zmiany ich postrzegania w społeczeństwie”.

Badaczka chce przyjrzeć się wycinkowi prawa karnego, którego przedmiotem ochrony są zwierzęta. Na podstawie analizy przepisów (rozproszonych w wielu aktach prawnych), orzecznictwa sądów powszechnych, statystyk kryminalnych oraz badań opinii społecznej planuje zdiagnozować nieprawidłowości w prawnokarnej ochronie zwierząt w Polsce, a następnie sformułować propozycje ich poprawy.

- Wyniki projektu będą mogły zostać wykorzystane przez organizacje społeczne zajmujące się ochroną zwierząt, prawników działających na rzecz zwierząt, lekarzy weterynarii, organy ścigania, a przede wszystkim przez każdego obywatela, który będzie chciał stanąć w obronie bezbronnego zwierzęcia. Takie osoby często nie mają odpowiedniej wiedzy o prawnych, a zwłaszcza prawnokarnych instrumentach ochrony zwierząt. Często nie wiedzą jakie mają możliwości działania oraz jakich narzędzi w tym zakresie dostarcza im prawo – mówi dr Diana Dajnowicz-Piesiecka.

W ramach projektu powstaną publikacje naukowe, które będą pomocne np. podczas tworzenia pozwów, orzeczeń i ich uzasadnień, podczas przyjmowania zgłoszeń o przestępstwie i w trakcie ścigania ich sprawców czy w pracy w lecznicy weterynaryjnej w sytuacji zaistnienia podejrzenia, że leczone zwierzę jest ofiarą znęcania się czy innego niehumanitarnego traktowania przez człowieka. Prawniczka z UwB efekty projektu będzie też upowszechniać podczas konferencji naukowych. W planach jest ponadto 10 eksperckich, otwartych dla wszystkich zainteresowanych wykładów, a także publikacje w mediach. Powstanie również strona internetowa projektu – tam też będzie można znaleźć przydatne informacje dotyczące prawnokarnej ochrony zwierząt.

Ministerialny grant na ten projekt wyniesie blisko 380 tys. zł.

Jak można przeczytać na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki, przedmiotem programu „Nauka dla Społeczeństwa” jest wsparcie podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki oraz innych jednostek organizacyjnych działających na rzecz upowszechniania nauki w realizacji projektów mających na celu budowanie współpracy między podmiotami działającymi w obszarze nauki a podmiotami działającymi w sferze społeczno-gospodarczej.

Listę wniosków zakwalifikowanych do finansowania można znaleźć na stronie internetowej.