Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia jak co roku zaprasza na ciekawe spotkanie z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego. Tym razem w programie znalazł się wykład dr hab. Joanny Szerszunowicz, prof. UwB z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku, pt. „Kreatywność, interdyskursywność, multimodalność, czyli o kilku zjawiskach we współczesnej polskiej komunikacji językowej”. Spotkanie rozpocznie się 21 lutego o godz. 11.00 w sali 1056 na Wydziale Matematyki UwB przy ul. Ciołkowskiego.

Dr hab. Joanna Szerszunowicz, prof. UwB o tematyce swojej prelekcji:

„Dynamika rozwoju współczesnego świata wpływa na rozwój języka: otaczająca nas rzeczywistość zmienia się bardzo szybko, co znajduje odzwierciedlenie między innymi w warstwie leksykalnej. Analiza różnorodnych tekstów pozwala stwierdzić, że w komunikacji językowej duże znaczenie ma kreatywność, przejawiająca się nie tylko w tworzeniu nowych słów i połączeń wyrazowych w celu wypełnienia luk w systemie leksykalnym (hashtagować, farma trolli), ale również we wprowadzaniu do leksykonu jednostek o zabarwieniu humorystycznym (dwudzionek ‘weekend’, koteł ‘kot’). Twórcze użycia języka pozwalają na realizację funkcji ludycznej, która polega na zaspokajaniu naturalnej dla człowieka potrzeby zabawy słowem. Przykładem takich działań jest tworzenie przez użytkowników Internetu nazw odnoszących się do fikcyjnego państwa San Escobar, powołanego do życia w wyniku przejęzyczenia Witolda Waszczykowskiego w 2017 roku.

Innym ważnym zjawiskiem jest interdyskursywność polegająca na przenikaniu się dyskursów, stylów i genrów. Liczne przykłady obserwujemy w komunikacji politycznej, w której obecne są scjentyzmy (terminy techniczne, medyczne, ekonomiczne i prawne, np. wyrażenie imposybilizm prawny w wypowiedziach Jarosława Kaczyńskiego,) elementy kolokwialne (Sorry, taki mamy klimat, Elżbieta Bieńkowska, 2014) oraz figuratywne użycia języka, nierzadko o zabarwieniu humorystycznym (Żółta kartka dla wszystkich kłótników, bo taki jest wynik tego głosowania. Czerwona, z dziką rozkoszą, dla pracowni sondażowych, które pomyliły się dramatycznie w przypadku PSL. No i najważniejsze, że jesteśmy po zielonej stronie mocy, Waldemar Pawlak, 2011; Ja będę do pana apelował, aby pan zaapelował, jako przewodniczący Sekuła, do sprawozdawcy Sekuły, żeby sprawozdawca Sekuła przyjął wniosek przewodniczącego Sekuły, Bartosz Arłukowicz, 2011).

W obecnych czasach istotny aspekt komunikacji stanowi również multimodalność, czego liczne przejawy obserwujemy między innymi w memach i komunikatach reklamowych. Połączenie napisu z odpowiednio dobranym obrazem pozwala na dwojakie odczytanie,
tj. dosłowne i figuratywne, co aktywuje mechanizm gry słów (np. mem przedstawiający metrówkę ubraną w kolorowy sweterek w połączeniu z podpisem Miarka się przebrała; telewizyjne reklamy sieci sklepów Biedronka wykorzystujące frazeologizmy, np. wpaść jak śliwka w kompot, wyjść z puszki, narobić bigosu, w zestawieniu z obrazem umożliwiającym dosłowne odczytanie). W tego typu komunikatach liczne są modyfikacje stałych połączeń wyrazowych połączone z korespondującym elementem wizualnym (telewizyjne reklamy marki Żubr wykorzystujące przekształcone przysłowia, np. Co dwa żubry, to nie jeden; Komu w drogę, temu żubr)”.  

Prof. Szerszunowicz pracuje na Wydziale Filologicznym UwB (Kolegium Językoznawstwa). Jej naukowe zainteresowania dotyczą frazeologii kontrastywnej, frazeostylistyki, frazeografii, frazeologii lakunarnej oraz translatoryki. Jest członkinią polskich i zagranicznych towarzystw naukowych: Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, Tertium (Krakowskie Towarzystwo Popularyzowania Wiedzy o Komunikacji Językowej), EUROPHRAS (Europäische Gesellschaft für Phraseologie, Zürich), Japanese Association for Phraseology, IAP (International Association of Paremiology), ASIALEX (Asian Assiocation of Lexicography).

Zgłoszenia do udziału w wykładzie przyjmowane są mailowo, pod adresem h.kosciuch@uwb.edu.pl, do 14 lutego. Liczba miejsc jest ograniczona.

Jak przypomina Instytut Języka Polskiego PAN, przypadający 21 lutego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to coroczne święto ustanowione w 1999 r. decyzją UNESCO w trosce o ochronę języków używanych w różnych rejonach świata i w celu popularyzacji wielojęzyczności. Obecnie na świecie funkcjonuje ponad 7 tysięcy uznanych języków, jednak prawie połowa z nich jest zagrożona wyginięciem. Język polski używany jest przez ponad 40 mln osób na całym świecie, co sytuuje go na 26. pozycji w rankingu najczęściej używanych języków świata.