Blisko 14,5 tysiąca dokumentów, w tym 7 199 artykułów naukowych z czasopism, 738 książek, ponad 4 tysiące rozdziałów z książek, 404 prace doktorskie i ponad 1780 recenzji, sprawozdań, prezentacji, czy preprintów - takim zbiorem, otwartym dla wszystkich zainteresowanych, może pochwalić się Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku. Na największej podlaskiej uczelni funkcjonuje już 10 lat, a z okazji jubileuszu wydana została specjalna księga o drodze do otwartej nauki.

- A teraz będzie reklama: Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, czyli RUB. Rób wszystko, żeby tu się znaleźć – tak reklamuje Repozytorium prof. dr hab. Dariusz Kulesza z Wydziału Filologicznego UwB, którego filmową wypowiedź można było usłyszeć na jubileuszowym spotkaniu z okazji 10-lecia RUB.

- Repozytorium to cyfrowe archiwum, które pozwala na gromadzenie i upowszechnianie dorobku naukowego i dydaktycznego pracowników, doktorantów oraz studentów Uniwersytetu w Białymstoku. Od niedawna to również dział w Bibliotece Uniwersyteckiej, którego głównymi celami są: otwieranie nauki, ułatwianie dostępu do wiedzy oraz efektywne upowszechnianie wyników badań. Istotne jest to, że ze zgromadzonych na platformie publikacji mogą korzystać wszyscy użytkownicy Internetu, bez konieczności zakładania konta i logowania się. Jeśli chodzi o dostępność zasobów, wyjątek stanowi część prac doktorskich, których autorzy pozwolili wyłącznie na czytanie ich treści na komputerach znajdujących się w Bibliotece Uniwersyteckiej – mówi Agnieszka Gałecka-Golec, kierownik Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku.

Dodaje, że 10-lecie to dobry moment, aby przyjrzeć się efektom tego, co już udało się dokonać.

- W Repozytorium zostało zdeponowanych około 14,5 tysiąca dokumentów, z których ponad 99 proc. jest dostępnych dla wszystkich zainteresowanych w postaci pełnych tekstów zgodnie z prawem autorskim. W Agregatorze Centrum Otwartej Nauki, nasze Repozytorium jest indeksowane na wysokim 6. miejscu wśród 23 repozytoriów instytucjonalnych. Odnotowujemy również ponad 3 mln wejść rocznie z różnych krajów. Efekty pracy naukowej to 7 199 artykułów naukowych z czasopism, 738 książek, ponad 4 tysiące rozdziałów z książek, 404 prace doktorskie oraz ponad 1780 innych dokumentów m.in recenzji, sprawozdań, prezentacji, preprintów – wymienia Agnieszka Gałecka-Golec.

Na platformie zostały zgromadzone artykuły z 24 czasopism uniwersyteckich, monografie ze 118 konferencji, które odbyły się przy udziale jednostek UwB, a także książki i rozdziały z czterech wydawnictw, z którymi współpracuje Repozytorium (Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Wydawnictwo Temida 2, Wydawnictwo Prawo i Partnerstwo, Trans Humana).

- Systematyczny wzrost zgromadzonych zasobów na przestrzeni 10 lat przyczynił się do zwiększenia widoczności naszej instytucji, a tym samym wzmocnienia jej pozycji w świecie nauki. Udało się to m.in. dzięki skupieniu na jednej platformie rozproszonych na różnych stronach lub w bazach tekstów naukowych pracowników Uniwersytetu w Białymstoku. Nie bez znaczenia było dostosowanie się do standardów, dzięki którym zdeponowane materiały są łatwe do odnalezienia i czytane przez największe wyszukiwarki naukowe. Dzięki temu publikacji zdeponowanych w RUB można szukać zarówno bezpośrednio na platformie, jak i poprzez specjalistyczne serwisy wielodziedzinowe typu Google Scholar – przypomina przedstawicielka Repozytorium.

Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku to także działalność promocyjna, która zakłada m.in. popularyzację treści znajdujących w archiwum poprzez szkolenia indywidualne i grupowe. RUB promowane jest również w cyklu podcastów: „Czy warto otwierać”, w wywiadach radiowych (cykl „Biblioteka – lubię to”) oraz w mediach społecznościowych.

- Przed zespołem Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku stoi jeszcze wiele wyzwań związanych z rozwojem otwartej komunikacji naukowej. Będziemy wciąż dążyć do poszerzenia zasobu proponowanego użytkownikom, podejmować działania związane z promowaniem otwartej nauki, ale też będziemy kontynuować starania popularyzujące Repozytorium w społeczności akademickiej. Aby móc efektywnie wspierać „otwieranie nauki” redakcja Repozytorium musi sprostać zmianom technologicznym, jakie przez te 10 lat miały miejsce. Nie możemy pozwolić, aby Repozytorium stało się wyłącznie archiwum dokumentów. Podążając za nowymi potrzebami, planujemy poszerzyć funkcje naszej platformy, dzięki czemu stanie się „oknem na świat” Uniwersytetu. Wtedy znacznie łatwiej będzie znaleźć w jednym miejscu obszerny zestaw informacji o naukowcach i ich działalności. Jest to więc niewątpliwie kierunek, w którym powinno zmierzać Repozytorium – podkreśla Agnieszka Gałecka-Golec.

Z okazji 10-lecia RUB Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia we współpracy z Europe Direct Podlaskie zorganizowała 6 grudnia spotkanie jubileuszowe. Wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Rektora Uniwersytetu w Białymstoku prof. dr. hab. Roberta W. Ciborowskiego.

- Na obchody jubileuszu zaproszone zostały osoby współpracujące z Repozytorium, w tym pracownicy naukowi, administracyjni, redaktorzy czasopism, przedstawiciele wydawnictw i bibliotekarze. W programie znalazły się przemówienia, gratulacje, powinszowania. Uroczystość rozpoczęli oficjalnie prorektor ds. rozwoju dr hab. Jarosław Matwiejuk, prof. UwB oraz prorektor ds. nauki i współpracy międzynarodowej prof. dr hab. Izabela Święcicka – mówi Agnieszka Gałecka-Golec, kierownik Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku.

Podczas spotkania została zaprezentowana papierowa wersja książki pt. "Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku: Wspólna droga do otwierania nauki". Publikacja powstała pod redakcją Agnieszki Gałeckiej-Golec, a wśród autorów znaleźli się przedstawiciele władz Uniwersytetu w Białymstoku, pracownicy naukowi, bibliotekarze. Książka, której wersja online także jest dostępna, przedstawia historię i rozwój RUB oraz podkreśla jego znaczenie w kontekście otwartej nauki.

Relacja z jubileuszowego spotkania

Z okazji jubileuszu Repozytorium, w ramach Uniwersyteckiego Centrum Podcastów, w cyklu „Rozmowy na końcu świata”, nagrany został także podcast: o otwartej nauce i o Repozytorium UwB opowiadają dr hab. Ewa Gruszewska, prof. UwB i Agnieszka Gałecka-Golec. Rozmowę prowadzi Dorota Sawicka.