Rekinek, zbrojownik, zębacz, rina, okoń, czy szczupak – m.in. te okazy tworzą ekspozycję, którą od dziś można oglądać w holu Wydziału Biologii UwB przy ul. Ciołkowskiego. Wystawę pt. „Ryby z jezior, mórz i oceanów” przygotowało Uniwersyteckie Centrum  Przyrodnicze im. Prof. A. Myrchy. Ta będzie prezentowana do 4 października.

Jak przypominają organizatorzy wystawy, ryby to zwierzęta, które opanowały środowisko wodne. Żyją w wodach słodkich i słonych całej kuli ziemskiej: strumieniach, rzekach, jeziorach, stawach, morzach i oceanach. Ryby występują we wszystkich strefach oceanów. Pojawiły się na Ziemi na długo przed dinozaurami i ich ewolucja trwa od ponad 530 mln lat. Ich kształty, barwy i zachowania fascynują ludzi. Ryby są obiektem badań dla biologów oraz inspiracją dla artystów i wynalazców. Na ich wzór skonstruowano, m.in. łodzie podwodne i torpedy.

Takie ryby, jak najeżka (z Oceanu Atlantyckiego, Oceanu Indyjskiego i Oceanu Spokojnego), rekinek (z Oceanu Atlantyckiego, Morza Śródziemnego), zbrojownik (z Morza Śródziemnego, Oceanu Atlantyckiego), zębacz (z Oceanu Atlantyckiego, Morza Bałtyckiego), rina (z Indo-Pacyfiku, Morza Czerwonego) okoń (ze słodkich wód stojących i płynących Europy i Azji) i szczupak (ze słodkich wód stojących i płynących Europy, Azji i Ameryki Północnej) składają się na wystawę „Ryby z jezior, mórz i oceanów” przygotowaną przez Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze im. Profesora Andrzeja Myrchy. Ekspozycję można oglądać w holu Wydziału Biologii (kampus UwB przy ul. Ciołkowskiego).

- Spośród prezentowanych ryb zadziwia najeżka. Cechą charakterystyczną w wyglądzie jest obecność łusek przekształconych w kolce, które służą do obrony oraz to, że w momencie gdy ryba poczuje się zagrożona napompowuje swoje ciało połykając wodę i przybiera wygląd kolczastej kuli. Zbrojownik ma ciało wydłużone, pokryte skórno-kostnymi płytkami uzbrojonymi w kolce oraz dużą głowę z pyskiem wydłużonym w widłowato rozdwojonym rostrum. Cechą charakterystyczną zębacza smugowego jest jego imponujące uzębienie, służące mu do rozłupywania twardych muszli ślimaków i małż, czy krabów i jeżowców – opowiada dr Anna Matwiejuk, dyrektor Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego.

Przypomina, że ryby cechuje duża różnorodność. Spotykamy wśród nich gatunki mięsożerne (dorsz, okoń, rekin, sum, szczupak, węgorz), roślinożerne (amur, glonojad, tołpyga) i wszystkożerne (karp, płoć). W zależności od rodzaju pobieranego pokarmu ryby mają zęby określonej długości i kształtu lub ich wcale nie mają (planktonożerne ryby).

Tryb życia ryby determinuje jej kształt ciała. Ryby szybko pływające (makrele, mieczniki, szczupaki, śledzie, tuńczyki i żaglice) mają wrzecionowaty, opływowy kształt. Gatunki żyjące wśród wodnych roślin, skał lub koralowców, jak idolek, karp, karaś, leszcz, pokolec mają ciało spłaszczone bocznie. Flądry, manty, płaszczki, raje przebywające przy dnie morskim, mogące się szybko zagrzebywać w piasku są spłaszczone grzbietobrzusznie. Ciało koników morskich, pławikoników może wykształcać specjalne wypustki, które maskują je wśród wodorostów i koralowców. Rekiny to ryby, które nie mają pęcherza pławnego. Przez całe życie pozostają w bezustannym ruchu.

- Na wystawie obok ryb morskich prezentujemy ryby słodkowodne, jak okonia, który zapada w nocy w „stan głębokiego snu”. W tym czasie przebywa przy dnie zbiornika, opierając się o dno płetwami brzusznym i płetwą ogonową. Z kolei szczupak słynie z zachowania kanibalistycznego i umiejętności polowania nawet na ptaki wodne - dodaje dr Anna Matwiejuk.

Ryby stanowią najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną grupę współcześnie żyjących kręgowców. Na świecie żyje około 34 000 gatunków ryb, z czego w Polsce 120. Każdego roku odkrywanych jest 300 nowych gatunków ryb. Za największą rybę uznawany jest rekin wielorybi, który może osiągać do 20 metrów długości. Do ryb należy też jeden z najmniejszych kręgowców z rodziny babkowatych. Dorosły samiec „osiąga” ok. 9 mm długości.

- Na wystawie przygotowanej przez Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze można też zobaczyć barwną planszę z 24 gatunkami ryb słodkowodnych i morskich występujących w Polsce, w tym 12, które są objęte ochroną (m.in. aloza, ciosa, iglicznia, koza, piskorz, piekielnica), a także poznać budowę zewnętrzną i budowę szkieletu ryby oraz typy łusek ryb i ciekawostki o łuskach - nadmienia dr Anna Matwiejuk. - In aqua vita nostra, czyli W wodzie jest nasze życie - pamiętajmy, że woda, jak i wszystkie żyjące w niej ryby, zwierzęta i rośliny musimy chronić dla nas i przyszłych pokoleń.

Fot. Wojciech Pszczółka