4 dni obrad, blisko 800 uczestników, 6 tematów wiodących, ponad 165 referatów, a także wyjątkowe i otwarte dla wszystkich chętnych wydarzenia towarzyszące – taki będzie XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, który 17 września rozpocznie się w Białymstoku. Stolica Podlasia po raz pierwszy będzie gościć uczestników największego w Polsce kongresu historycznego. Jego organizatorami są Polskie Towarzystwo Historyczne oraz Uniwersytet w Białymstoku – gospodarz wydarzenia.

Zjazd będzie obradował przez 4 dni, od 17 do 20 września 2024 r., głównie w kampusie Uniwersytetu w Białymstoku przy ul. Ciołkowskiego. W czwartek, 12 września, odbyła się konferencja prasowa poświęcona kongresowi historyków oraz wydarzeniom towarzyszącym: Gali PTH, czy uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.

- W przyszłym tygodniu na naszej uczelni odbędą się trzy wspaniałe uroczystości. Będziemy mieli okazję gościć kilkuset przedstawicieli świata nauki. Jestem przekonany, że będzie to również święto Białegostoku i województwa podlaskiego. Mówiąc o trzech uroczystościach, skupię się na tej pierwszej, która będzie miała miejsce 16 września o godz. 14. Wręczymy tytuł doktora honoris causa profesorowi Robertowi Frostowi. To wybitny historyk, wybitny naukowiec brytyjski, który specjalizuje się w dziejach Europy północnej i wschodniej, od XIV do XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Bardzo cieszę się, że będę mógł przewodniczyć Senatowi podczas tej uroczystości  - mówił podczas konferencji prasowej prof. dr hab. Mariusz Popławski, rektor Uniwersytetu w Białymstoku.

W spotkaniu wzięli także udział: prof. Cezary Kuklo dr h.c. z Wydziału Historii Uniwersytetu w Białymstoku, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego i przewodniczący Komitetu Organizacyjnego XXI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Białymstoku, Łukasz Prokorym – marszałek województwa podlaskiego - główny partner strategiczny zjazdu, Marek Masalski – zastępca prezydenta miasta Białegostoku - partner strategiczny zjazdu, dr Jacek Brzozowski – wojewoda podlaski i członek społeczności akademickiej UwB oraz dr Wojciech Walczak z Wydziału Stosunków Międzynarodowych, wiceprzewodniczący Komitetu Organizacyjnego.

Szczegóły obrad historyków w Białymstoku przedstawił prof. Cezary Kuklo. Zwrócił uwagę, że w ponad 140-letniej działalności - najpierw Towarzystwa Historycznego Lwowskiego, przekształconego następnie w Polskie Towarzystwo Historyczne - nigdy nie było takiego wydarzenia w Polsce północno-wschodniej. O wyborze Białegostoku i powierzeniu organizacji zjazdu uniwersyteckim historykom zdecydował zarząd główny PTH.

- Naszym hasłem jest „Człowiek twórcą historii”, bo chcemy pokazać dynamizm, potężne zaangażowanie, człowieka w budowaniu historii. Ale jednocześnie to hasło odkrywa, że człowiek – historyk również interpretuje historię i udostępnia wyniki szerokiej publiczności, chociażby młodzieży,  środowisku akademickiemu - mówił prof. Cezary Kuklo.

Podkreślał, że zjazd historyków w Białymstoku zgromadzi blisko 800 uczestników, a obrady będą toczyć się wokół 6 tematów wiodących (od średniowiecza, po wiek XX). Przewidzianych jest 20 paneli problemowych i ponad 165 referatów, a 10 z nich przygotowali naukowcy z największej podlaskiej uczelni.

- Składam gratulacje, że udało się XXI Powszechny Zjazd Historyków Polskich zorganizować w stolicy województwa podlaskiego. Pasja z jaką pan profesor Cezary Kuklo mówił o tym zjeździe, przekonała zarząd województwa, by zostać partnerem tego wspaniałego wydarzenia i kwotą 300 tys. zł wesprzeć zjazd. Jest to wielka szansa dla województwa podlaskiego i dla jego stolicy, by najlepsi polscy historycy i goście z zagranicy mogli poznać nasz region – mówił na konferencji Łukasz Prokorym – marszałek województwa podlaskiego.

Głos zabrał również Marek Masalski zastępca prezydenta Miasta Białegostoku.

- Jesteśmy miastem otwartym, przyjaznym. Cieszymy się, że możemy gościć historyków, że tak wielkie wydarzenie będzie miało miejsce właśnie w Białymstoku. Jesteśmy partnerem strategicznym i wszyscy uczestnicy zjazdu będą mogli bezpłatnie korzystać z transportu miejskiego. Życzę, aby zjazd przyniósł oczekiwane efekty – podkreślał Marek Masalski.

O tym, że kongres to wydarzenie bezprecedensowe w historii miasta, regionu, a także uniwersytetu mówił wojewoda dr Jacek Brzozowski.

- Jako wojewoda, ale też historyk jestem podwójnie dumny. Nauka, w tym także historia, powinna być inkluzywna. My powinniśmy zapraszać do tego, aby nie tylko specjaliści byli w stanie zainteresować się ważnymi badaniami. Duża ilość wydarzeń, która odbędzie się wokół Powszechnego Zjazdu Historyków, są dowodem na to, że historia jest nauką żywą. Zapraszamy wszystkich, aby w tę podróż z nami wyruszyli i rzeczywiście ten „człowiek twórcą historii” towarzyszył nam przez kolejne dni w Białymstoku, w stolicy województwa podlaskiego - podkreślał dr Jacek Brzozowski.

Bo kongres historyków to także wydarzenia towarzyszące, w tym imprezy otwarte dla mieszkańców miasta, regionu i turystów. Szczegóły podał dr Wojciech Walczak.

- Historycy lubią rocznice i lubią je obchodzić. Podczas zjazdu odbędzie się gala w stulecie Polskiego Towarzystwa Historycznego. Chcieliśmy nie tylko obchodzić stulecie, ale też wynagrodzić ciężką pracę najwybitniejszych historyków i instytucje, które wspierają historię. Podczas gali zostaną wręczone statuetki „Joachima Lelewela” – mówił dr Wojciech Walczak.

Podczas zjazdu nie zabraknie wydarzeń dedykowanych nauczycielom. Weźmie w nich udział 150 pedagogów.

Imprezy otwarte dla wszystkich zainteresowanych:

• 16 września o godz. 19.30 w ogrodach Pałacu Branickich zostanie uroczyście otwarty multimedialny spektakl OurStory – Nasze Dziedzictwo. To zjawiskowa opowieść o historii naszego regionu. Nowatorskie ujęcie w multimedialnej projekcji przedstawi w sposób ciekawy najważniejsze wydarzenia Podlasia z wykorzystaniem nowoczesnej technologii i materiałów archiwalnych. Opowieść będzie wyświetlana w dniach 16-20 września, w godz. 19-22.
• W kampusie, w siedzibach Wydziałów Biologii, Chemii, Matematyki i Informatyki od 17 do 20 września będą trwały Targi Książki Historycznej, na których zaprezentuje się kilkunastu wystawców, w tym Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. Wstęp wolny.
• 17 września 2024 r. o godz. 15.30 w kampusie Uniwersytetu w Białymstoku odbędzie się wernisaż wystawy „Człowiek Tworzy Historię. HERSTORY”. To debiutancka prezentacja wystawy, która zwyciężyła w konkursie organizowanym dla młodzieży szkół średnich w ramach XXI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich.
• 18 września, w godz. 9-17, zapraszamy do Osady Odtwórców w kampusie UwB. Rekonstruktorzy z różnych epok zaprezentują swoje stanowiska, ukazując kulturę materialną, militarną i codzienność dawnych czasów. W programie znajdą się m.in. pokazy strzelania z broni czarnoprochowej, strzelnica ASG, przejażdżka na koniu ułana.
• Będzie można również wybrać się na przegląd filmów historycznych „Spojrzenie za siebie”, który odbędzie się w dniach 17-20 września w sali kina Forum. Jego uczestnicy mogą liczyć na pokazy filmowe (np. „Biała Odwaga”, „Czerwone maki”, „Kos”) oraz debaty/spotkania.

Tematy wiodące Zjazdu:

• Człowiek i praca a środowisko przyrodnicze w procesie modernizacji społecznej i gospodarczej Piotr Guzowski (UwB), Adam Izdebski (UJ)
• Zmienność i stałość kultur pogranicza Igor Kąkolewski (UWM/Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie), Włodzimierz Mędrzecki (IH PAN)
• Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od X wieku po współczesność Małgorzata Karpińska (UW)
• Polska historiografia wobec światowych debat naukowych Krzysztof A. Makowski (UAM)
• Społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej w poszukiwaniu podmiotowości politycznej w XX wieku Dorota Michaluk (UMK), Grzegorz Motyka (IS PAN), Eugeniusz Mironowicz (UwB)
• Europa Jagiellonów (XIV-XVI wiek) w świetle najnowszych ustaleń historiografii. Próba nowej interpretacji Krzysztof Mikulski (UMK), Zdzisław Noga (UKEN)

Zjazd Historyków w Białymstoku został objęty honorowym patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Głównym Partnerem Strategicznym Zjazdu jest Województwo Podlaskie, a Partnerem Strategicznym Miasto Białystok.

Partnerzy instytucjonalni: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Polski oraz Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Partnerami medialnymi wydarzenia są Polska Agencja Prasowa, Polskie Radio Białystok oraz TVP Białystok.

Zadanie zostało dofinansowane ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała Nauka” -  wsparcie konferencji naukowych.

Szczegóły dotyczące Zjazdu można znaleźć na stronie: zjazdhistorykow.pl