Koło Naukowe Biologów im. dr W. Chętnickiego otrzymało grant w ogólnopolskim konkursie Fundacji Banku Ochrony Środowiska na realizację projektu „EkoStrefa batrachofauny”. Zakłada on rewitalizację cennego przyrodniczo zbiornika wodnego znajdującego się na terenie kampusu Uniwersytetu w Białymstoku, której celem jest ochrona krajowych gatunków płazów oraz stworzenie miejsca sprzyjającego poznawaniu batrachofauny. Prace już trwają.

- Dzięki grantowi udało się rozpocząć odnowę naszego kampusowego zbiornika wodnego. Pierwsze efekty są już widoczne – natura szybko odpowiada na nasze działania! Wśród nielicznych już trzcin słychać charakterystyczny rechot żab moczarowych (Rana arvalis), a na tafli wody pojawił się świeżo złożony skrzek. To znak, że przywracamy temu miejscu życie – mówi Monika Supronik, koordynator Sekcji Herpetologicznej w Kole Naukowym Biologów.

KNB walczyło o grant w ramach ogólnopolskiego konkursu Fundacji Banku Ochrony Środowiska  z 60 kołami naukowymi z całego kraju i znalazło się w zwycięskiej piątce. Wartość dofinansowania to 10 tysięcy złotych. To już trzeci z kolei grant Fundacji BOŚ, który otrzymało KNB UwB.

- Na terenie kampusu Uniwersytetu w Białymstoku istnieje ciek wodny połączony płytkimi stawami, zasilany wodą deszczową odprowadzaną z dachów. Największy z tych zbiorników, położony przy Planetarium i Obserwatorium UwB, odgrywa ważną rolę retencyjną i jest niezwykle cennym siedliskiem dla płazów. Inwentaryzacja płazów Białegostoku przeprowadzona przez dr. Adama Hermaniuka i członków Koła Naukowego Biologów wykazała w tym zbiorniku obecność sześciu gatunków płazów: żaby trawnej, żaby moczarowej, ropuchy szarej, żaby jeziorkowej, żaby wodnej oraz rzekotki drzewnej/wschodniej. W 2024 roku wykazano tu siódmy gatunek - traszkę zwyczajną – wylicza dr Agata Kostro-Ambroziak, opiekunka Koła Naukowego Biologów.

Dodaje, że zbiornik przy Planetarium i Obserwatorium jest obecnie jednym z najważniejszych miejsc rozrodu i bytowania płazów w Białymstoku. Odgrywa także ważną rolę w kampusowym ekosystemie, stanowiąc doskonałą przestrzeń dla wielu gatunków flory i fauny.

Postępująca eutrofizacja oraz zarastanie zbiornika roślinnością szuwarową i krzewiastą zagrażały jednak jego funkcjonowaniu. I tu z pomocą przyszli młodzi biolodzy z UwB.

Realizacja ich projektu już się rozpoczęła. Rewitalizacja przewiduje: oczyszczenie zbiornika z zanieczyszczeń i osadów dennych, tzw. odmulenie, usunięcie znacznej ilości roślinności szuwarowej i zakrzaczeń w linii brzegowej, prace nasadzeniowe mające na celu poprawę retencyjności wody, a także zwiększenie i ochronę bioróżnorodności.

W ramach projektu opracowane zostaną również merytoryczne treści dotyczące batrachofauny rewitalizowanego zbiornika, przewidziane są także warsztaty edukacyjne.  

- Płazy są jedną z najbardziej zagrożonych grup kręgowców na świecie. Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN Red List 2022), aż 41% spośród ponad 8 tysięcy gatunków płazów jest zagrożonych wymarciem. W Polsce płazy od wielu lat podlegają ścisłej ochronie, ale mimo to ich liczebność wciąż spada. Na stan liczebności batrachofauny wpływają zarówno zmiany klimatyczne, jak i ogromna presja urbanizacyjna. Działalność człowieka powoduje degradację siedlisk poprzez rozbudowę dróg, czy nadmierną emisję zanieczyszczeń mówi dr Adam Hermaniuk, opiekun sekcji herpetologicznej KNB.  

Przypomina, że cykl rozwojowy płazów w dużym stopniu uzależniony jest od obecności zbiorników wodnych, w których przebiega ich rozwój larwalny. Natomiast szczególnie dotkliwe zmiany dotyczące miejsc rozrodu płazów widoczne są w miastach, gdzie duża część zbiorników wodnych zanika z powodu osuszania gruntów pod inwestycje, natomiast inne są po prostu likwidowane. Prowadzi to do spadku liczby stanowisk zasiedlanych przez poszczególne gatunki płazów w obrębie miast.