Przez kilkanaście lat służył studentom Wydziału Fizyki UwB, teraz będą z niego korzystać białostoccy uczniowie i miłośnicy astronomii. To teleskop MEADE LX 200, który Uniwersytet w Białymstoku postanowił przekazać VII Liceum Ogólnokształcącemu im. Nauczycieli Tajnego Nauczania w Białymstoku. W czwartek (16.03.2023) zostało podpisane porozumienie w tej sprawie.

Uroczyste podpisanie umowy odbyło się podczas konferencji prasowej, zorganizowanej na Wydziale Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku. Sygnatariuszami porozumienia byli prof. dr hab. Robert Ciborowski - rektor Uniwersytetu w Białymstoku, dr Jerzy Nowik - dyrektor VII Liceum Ogólnokształcące im. Nauczycieli Tajnego Nauczania w Białymstoku oraz mgr inż. Wojciech Burzyński - prezes Białostockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, które zapewni wsparcie merytoryczne w zakresie montażu i obsługi urządzenia w szkole.

W spotkaniu wzięli też udział przedstawiciele Wydziału Fizyki UwB (prof. Jan Cieśliński - dziekan, prof. Piotr Jaranowski - kierownik Pracowni Astronomii i Astrofizyki, a także mgr Andrzej Branicki - astronom i opiekun Obserwatorium UwB), władz Białostockiego Oddziału PTMA oraz nauczyciele i uczniowie VII LO.

- To ważne wydarzenie z wielu powodów. Ten teleskop był bardzo mocno związany z Uniwersytetem w Białymstoku. Działał w naszym poprzednim obserwatorium, które funkcjonowało na dachu akademika „Kujonek” przy ul. Krakowskiej – przypomniał podczas spotkania rektor UwB prof. Robert Ciborowski.

Zaznaczył, że uczelni udało się nabyć nowy teleskop do Obserwatorium, które zostało otwarte w kampusie przy ul. Ciołkowskiego. Dlatego UwB może udostępnić MEADE LX 200, przy okazji propagując osiągnięcia Wydziału Fizyki i promując astronomię wśród młodzieży.

- Wierzę, że ten teleskop da jeszcze dużo radości uczniom, którzy będą z niego korzystać. Mam nadzieję, że młodzież chętnie będzie korzystać także z teleskopu, który mamy obecnie w Obserwatorium i współpracować z nami, do czego zachęcam. Cieszę się, że Uniwersytet będzie miał swój wkład w kształcenie młodzieży – mówił rektor UwB prof. Robert Ciborowski.

Podpisana w czwartek umowa zakłada też współpracę uczelni i szkoły, np. poprzez organizację wspólnych przedsięwzięć naukowych.

- Nasze porozumienie to ważne wydarzenie także w życiu miasta. Sprzęt, który przez kilkanaście lat służył studentom, teraz będzie służył społeczności Białegostoku. Poszerzamy możliwości, rozwijamy pasje, edukujemy i siebie, i innych. Przez to, że ten sprzęt trafia do VII LO, wszyscy na tym skorzystamy – mówił dyrektor VII LO dr Jerzy Nowik.

Jego zdaniem, porozumienie z UwB może sprawić, że młodzież bardziej zainteresuje się fizyką i astronomią.

- To przedsięwzięcie jest ewenementem na skalę krajową. Dzięki otwartości każdej ze stron, a głównie przychylności Uniwersytetu, mamy coś takiego jak ścisła współpraca zawodowców i amatorów. Mam nadzieję, że nasza współpraca z VII LO będzie przebiegać w sposób wzorcowy. Jest to instytucja miejska i liczę, że do jej obserwatorium będą przychodzić mieszkańcy Białegostoku i województwa – podkreślał Wojciech Burzyński z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii.

Teleskop MEADE LX 200 (wraz z oprzyrządowaniem, m.in. kamerą CCD „Pictor 416 XTE”), który UwB zdecydowało się przekazać VII LO, będzie służył przede wszystkim do celów edukacyjnych, naukowych, do promocji fizyki i astronomii. Jego lustro ma 30 cm średnicy, a system optyczny umożliwia obserwację i fotografowanie względnie dużych fragmentów nieba. Teleskopem można sterować za pomocą ręcznego sterownika zawierającego dane o kilkuset obiektach lub z oddalenia, za pomocą komputera.

O jego możliwościach i historii opowiadał podczas konferencji prasowej astronom Andrzej Branicki z Wydziału Fizyki UwB, który był inicjatorem utworzenia obserwatorium astronomicznego, jakie funkcjonowało od 1986 roku przy ul. Krakowskiej. Było ono pierwszym w historii Białegostoku miejscem, z którego spoglądano w niebo naukowym szkiełkiem i okiem. Dzięki teleskopowi MEADE LX 200, który został zakupiony przez uczelnię w 2000 roku, studenci i naukowcy zyskali dodatkowe możliwości obserwacji nieba.

- Dopóki nie było tego teleskopu, to za pomocą sprzętu, którym dysponowaliśmy, można było wykonywać wyłącznie takie najprostsze zadania obserwacyjne, np. wyznaczać pozycje obiektów na niebie i ewentualnie ich ruch. W momencie kiedy pojawił się nowy teleskop, mogliśmy poszerzyć zakres badań o fotometrię, a więc mierzyć jasność obiektów i zmiany tejże jasności w czasie. Te badania wykonywali studenci fizyki. Mogli mierzyć temperaturę powierzchni gwiazd, szacować odległości do gwiazd, a nawet badać rozkład gwiazd w gromadach kulistych – opowiadał mgr Andrzej Branicki.

O możliwościach teleskopu MEADE LX 200 już wkrótce przekonają się uczniowie VII LO. Zgodnie z zawartą umową sprzęt zostanie przekazany do końca marca 2023 r.

- Co chciałabym zobaczyć przez ten teleskop? Wszystko. Nie jestem osobą, która bardzo zna się na fizyce i umie wszystko obliczyć, ale pasjonuję się astronomią. Kocham patrzeć w niebo, szczególnie przy takich wydarzeniach jak krwawa pełnia, czy Noc Perseidów. Mam nadzieję, że dzięki teleskopowi, który trafi do naszej szkoły, zobaczę więcej i dalej – mówiła Barbara Nesterowicz, uczennica VII LO. – Jesteśmy zaszczyceni i szczęśliwi, że Uniwersytet przekazuje nam ten sprzęt.

W 2020 zakończyła się budowa nowej siedziby uniwersyteckiego Obserwatorium, na terenie kampusu. Najważniejszym instrumentem obserwacyjnym jest tu nowy, duży teleskop zwierciadlany ASA 600 (główne lustro ma średnicę 60 cm).