Publikacja naukowa, której współautorem jest dr hab. Andrzej Andrejczuk z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku, zdobyła nagrodę 2018 Innovation Award, przyznawaną przez redakcję pisma Microscopy Today. Nagrodzony tekst dotyczy ogniskowania promieniowania rentgenowskiego za pomocą wielowarstwowych soczewek Lauego.

Publikacja ukazała się w 2018 roku, w magazynie Light: Science & Applications. Prezentuje efekty badań prowadzonych przez naukowców z Deutsches Elektronen-Synchrotron (DESY), we współpracy m.in. z dr. hab. Andrzejem Andrejczukiem, prof. UwB. Badacze opracowali soczewki, które umożliwiają obrazowanie z rekordową rozdzielczością: potrafią skupić promieniowanie rentgenowskie do ogniska o średnicy mniejszej niż 10 nm. Soczewki są zrobione z elementów składających się z dziesiątków tysięcy bardzo cienkich (~ 2 nm) warstw zbudowanych na przemian z węglika krzemu (SiC) i z węglika wolframu (WC). Warstwy są produkowane techniką napylania i są wykonane z niezwykle dużą precyzją. Autorzy zademonstrowali, że przy użyciu dwóch liniowych soczewek wykonanych opisaną techniką udaje się skupić promieniowanie rentgenowskie o energii fotonów 16.3 keV do ogniska o rozmiarach 8.4 x 6.8 nm. Przy użyciu tak skupionej wiązki promieniowania techniką projekcyjną zobrazowano pierwotniaka Kolconóżki (Acantharia). Można sądzić, że jeżeli dodatkowo poprawi się jakość soczewek, będzie można uzyskać ognisko nawet o średnicy 1 nm, co pozwoli na obrazowanie z jeszcze lepszą zdolnością rozdzielczą. 

Pismo Microscopy Today wydawane jest przez Microscopy Society of America od 1992 roku. Przyznając nagrody Innovation Award redakcja honoruje wyniki badań, które wnoszą największy wkład w rozwój różnych odmian mikroskopii i obrazowania mikroskopowego. Laureaci mają prawo posługiwania się specjalnym znakiem nagrody.

To nie pierwsze wyróżnienie dla publikacji opisującej wyniki pracy międzynarodowego zespołu z udziałem dr. hab. Andrzeja Andrejczuka. Praca zbiorowa pt. "High numerical aperture multilayer Laue lenses" (opublikowana w 2015 roku) została we wrześniu br. nagrodzona przez Polskie Towarzystwo Promieniowania Synchrotronowego. Nagroda PTPS za dany rok jest przyznawana za publikacje opublikowane w ciągu trzech lat poprzedzających rok jej przyznania.

Dr hab. Andrzej Andrejczuk pracuje w Zakładzie Fizyki Ciała Stałego UwB. W swoich badaniach zajmuje się m.in. spektrometrią komptonowską, oddziaływaniem intensywnego promieniowania rentgenowskiego z materią, a także optyką rentgenowską.

Więcej informacji o osiągnięciach opisanych w nagrodzonych publikacjach:
http://www.desy.de/news/news_search/index_eng.html?openDirectAnchor=1324&two_columns=1
Dodatkowe informacje o nagrodach:
https://www.cambridge.org/core/journals/microscopy-today/article/2018-microscopy-today-innovation-awards/24B00D4F96D2603A4CD3592EF02B9669
http://www.synchrotron.org.pl/index.php/pl/towarzystwo/nagrody-ptps/laureaci-nagrody-ptps/96-laureaci-nagrody-ptps-2018.